Küçük çocukları eğitmek, her yaşa ve çocukların gelişim seviyelerine uygun etkinlik belirlemek oldukça zor olabilir. Çünkü çocuklarla ilgilenenler onların gelişimleri için en doğru şeyi yapmak konusunda haklı olarak hassas olabiliyorlar. Ancak bunun için çok daha kolay bir yol var: Montessori. Montessori eğitim tekniği ile çocuklarınızın öğrenme süreçlerini çok daha zevkli bir hale getirebilir ve eğer kendinize de stres yapıyorsanız bunu önleyebilirsiniz.
Montessori Nedir?
Montessori, çocukların öğrenmelerini özgürce gerçekleştirebilecekleri bir eğitim yöntemidir. İsmi ise yöntemin geliştiricisi olan İtalya’nın ilk kadın doktoru, Pedagog Maria Montessori’den gelmektedir.
Montessori özellikle farklı öğrenme tarzları ve süreleri olan çocukların bu farklarını kabul eder ve öğrenme sürecinde onları özgür bırakır. Bu eğitim metodunun en önemli özelliği, çocuğun kendi kendine yetebilmesi ve kendi kişiliğinin oluşumu üzerine planlanmasıdır. Bunu sağlamak için elbette yönlendiriciler tarafından iyi bir gözlem yapılmalı ve çocuklar için doğru materyaller seçilmelidir.
Montessori için materyaller çok çeşitli olabilir. Çocuğun yaşına bağlı olarak kendisine zarar vermeyeceği her şey onun için bir oyuncak olabilir. Bu şekilde düşünmek sizin hayal dünyanızı genişletmenize bağlı ancak bu dünyanın onun doğrudan kendisine yaratacağı dünya olduğunu unutmayın. Yani ona baştan her şeyi kendine göre yaratmayı mümkün kılan bir hayat kurmayı öğretmiş olacaksınız.
Montessori dendiğinde akla genellikle oyun setleri, yapbozlar gibi doğrudan zeka geliştirici olması maksadıyla üretilmiş oyuncaklar gelir. Ancak başta da söylediğimiz gibi bu eğitim modelinde oyuncağın ne olduğunun çok da önemi yoktur. Önemli olan onun keyif alırken aynı zamanda öğrenebileceği oyunlar oluşturmaktır. Burada materyal balık kraker de olabilir çam kozalağı da… Önemli olan bu materyalleri doğru kategorize etmek ve çocuğun istediği anda ulaşabileceği yerlerde konumlandırmaktır.
Şimdi eğer hazırsanız montessori altında 2 yaş civarı çocuklarınızın oynayabileceği ve motor becerilerini geliştirebileceği oyunlara birlikte bakalım.
Çorap Eşleştirme
Çorap eşleştirme ev halkının genellikle sevmeden yaptığı bir şeydir ama iyi haber; çocuğunuzun bundan haberi yok! desenleri ve renkleri bariz şekilde farklı olan çorapların eşlerini bulmak bir çocuk için kesinlikle geliştirici bir şeydir. Herhangi bir şeyin aynı olduğunu anlamak, onları tanımak biraz vakit gerektirebilir ancak eğer çocuğunuzun eşleri tanıdığından eminseniz artık bu işi bir oyuna dönüştürebilirsiniz.
Çorap eşleştirme işini başarıyla yapabildiğinden emin olduğunuz bir çocuk için artık bu oyunu biraz zorlaştırmanın zamanı gelmiş demektir. Peki neler yapabilirsiniz? Örneğin; çorapları eşleştirdikten sonra top halinde katlamayı öğreterek çorapları bir sepetin içerisine atmasını isteyebilirsiniz. Hatta bunu birlikte oynayabilirsiniz. İki çocuk yan yana geldiğinde de güzel bir oyun fırsatı olabilir. Çorapları sepete sokmaya çalışmak gibi bir hedefleri olduğu için çok aşamalı bir şey yapmış olurlar. Ya da çorapları eşleştirme konusunda zaman tutabilirsiniz. En hızlı şekilde eşleştirmeyi bitirmeye çalışır ve sürekli kendisi ile yarışmayı öğrenir.
Suda Gemi Yüzdürme
Kağıttan gemiler yapabilir veya suda yüzen küçük plastik gemiler alabilirsiniz. Bunları su dolu bir kova, leğen gibi bir şeyin içerisinde yüzdürmeyi öğretebilirsiniz. Gemiler suyun üzerinde kendiliğinden kaldıklarında bunu kavramaya ve anlamaya başlayan çocuklar aynı zamanda gemileri yüzdürme yarışı yapmayı da öğrenebilirler. Mesela onunla birlikte siz veya bir başkası gemileri ite ite belli bir noktaya ulaştırmaya çalıştığınız bir oyunu oynayabilirsiniz.
Aynı Yere Toplama
Aynı renkte veya şekilde olan bazı materyalleri aynı yere toplamak da motor becerilerini geliştiren güzel bir oyun olabilir. Bunun için bakliyatları kullanabilirsiniz. Seçtiğiniz bakliyatları ayrı ayrı renklendirmek için sirkeli suya istediğiniz bir renk boya damlatarak bakliyatlarını renklendirebilirsiniz. Sonraki aşama ise bakliyatları şekil veya renklerine göre ayrı ayrı kutulara ayırabilmek.
Çocuğunuza bakliyatların neye göre ayrılması gerektiğini gösterdikten sonra tüm bakliyatları ayırmasını ve uygun yerlere yerleştirmesini bekleyebilirsiniz. Aynı şeyi farklı materyalleri ayırmasını sağlayarak da yapabilirsiniz. Örneğin yumuşak oyuncaklarını ve sert oyuncaklarını dokunarak ayırmasını sağlayıp sonra onları iki farklı kutuya atmasını sağlayabilirsiniz. Bu onun duyusal olarak şekilleri ve maddeleri algılamasını da geliştirecektir.
Bulaşık Yıkama
Çocukların su ile haşır neşir olmalarını sağlayacak bir başka oyunsa bulaşık yıkama olabilir. Bu bulaşık yıkama elbette size yardım edeceği düzeyde camlarla ve bıçaklarla içli dışlı olacağı şekilde olmamalıdır. Eğer ona ait plastik tabak, bardak gibi oyuncakları varsa onları yıkamasını sağlayabilirsiniz. O tarz şeyler yoksa da belki sizin yanınızda mutfakta bir kovanın içerisinde çay bardağı, kaşıklar ve tehlikesiz gördüğünüz başka plastik malzemeleri ona yıkaması için verebilirsiniz. Sonrasında bunları durulamasını ve kurulamasını da öğretebilirsiniz. Çocukların büyüklerin yaptığını gördükleri şeyleri yapabildiklerini görmeleri onların özgüvenini artırır. Çocuklar böyle durumlarda kendilerini daha işe yarar hissederler ve gerçek bir şey yaptıklarını düşünürler. Bu yüzden onu dahil edebileceğiniz bu tarz işlerde çocuğunuza tehlikesiz ve gözetiminiz altında bazı görevler verebilirsiniz.
Şekilleri Uygun Yerlerden Geçirmeye Çalışma
Bizler için yuvarlak bir nesneyi onun için uygun olan delikten geçirmek son derece kolay ve normal bir aktivite olsa da aslında bu öğrenilmiş bir beceridir. 2 yaş civarı çocuklar henüz bu beceriyi edinmemiş olabilirler. Bu yüzden yuvarlak bir deliğe yuvarlak, kare bir deliğe kare şekilleri yerleştirmek aslında oldukça önemli bir motor beceridir.
Şekilleri yerlerine yerleştirme konusunda birçok hazır oyuncak bulabilirsiniz. Tahtadan ya da plastikten yapılmış pek çok oyuncak seti vardır. Kendiniz de kartonlardan belli şekiller keserek çocuğunuza buz kalıpları gibi şekilleri farklı alanlara yerleştirmesini öğretebilirsiniz. Burada önemli olan çocukta şekilleri algılayarak eşleştirebilme yeteneğinin oluşmasıdır.
Süngerle Su Taşıma
Suyla iç içe olmayı seven çocuklar için yeni bir su etkinliği önerisi daha geliyor. Çocuğunuza bir su dolu kap bir boş kap ve sünger vererek ona bir su taşıma oyunu oynatabilirsiniz. Su dolu kaba sünger batırarak süngerin çektiği suyu boş kaba sıkmasını sağlayın. Süngerin yapısını keşfetmesi ve suyun akışkanlığını anlayabilmesi için oldukça etkili bir oyundur. Çocuğunuz süngerle su taşıyarak dikkat ve koordinasyon becerilerini geliştirir, ince ve kaba motor kaslarını çalıştırır, el-göz koordinasyonunu sağlar.
Bu oyunu oynarken çocuğunuzun üzerini ve etrafı ıslatma ihtimaline karşı su geçirmez örtü kullanabilirsiniz.
Mandal Kullanımı
Mandalın çalışma yapısını anlamak ve onun işlevini öğrenmek için 2 civarı yaşlar uygundur. Çocuğunuzun boyutuna uygun olan bir ip düzeneği tasarlayabilirsiniz. Bu düzeneğe ona ait küçük çamaşırları ya da daha farklı asılması kolay materyalleri mandal yardımı ile asmasını sağlayabilirsiniz. Mandalı kullanmak onun için başlarda biraz zor olabilir. Ancak bunu yapmaya çalışması onun için oldukça geliştirici bir öğrenme süreci olacaktır.
Montessorinin Çocukların Gelişimine Etkileri
Montessori eğitim sistemi en başta da dile getirdiğimiz gibi çocukların kendi keyif aldıkları şeyleri bulmalarını ve özgürce oyun oynamalarını sağlar. Montessori eğitimi özgürlük ve fırsat eşitliği sunan ve bunu çocuklara öğreten bir yapıya sahiptir. Çocuklar bu eğitim yöntemi ile eşsiz kişiliğini görünür kılmayı, kendi sorumluluğunu almayı, şefkatli bir birey olarak toplumun vazgeçilmez bir parçası olmayı öğrenirler.