Oyun bir çocuğun gelişiminde çok önemli bir yere sahiptir. Çocuğun çevresini araştırma, tanımlama, sınıflandırma gibi yetilerin çoğunu oyun kazandırır. Aynı zamanda çocuğun özgüveninin oluşması, ileride yaratıcı bir zihne sahip olması, sosyal beceriler edinmesi de çocukluğunda oynadığı oyunlarla doğru orantılıdır. 3 yaş etkinlikleri ve oyunları geçmeden önce, oyunun genel olarak çocuklara nasıl beceriler kazandırdığına değinelim.
Oyunun Çocuklara Kazandırdığı Beceri Alanları
Sosyal Beceriler
Çocukların başkalarıyla oyun kurabilmesi onun sosyal becerilerinin gelişimi için çok önemlidir. Diğer çocuklarla veya yetişkinlerle oyun oynayan çocuk diğerleriyle uyumlanmayı, paylaşmayı ve karşısındakine saygı duymayı öğrenir. Çocukların hem yaşıtlarıyla hem de etrafındaki yetişkin yakınlarıyla oyun oynaması önemlidir. Böylece her yaştan insanla iletişim kurmayı ve sosyalleşmeyi geliştirebilir. Özellikle ufak yaşlardan itibaren yaşıtlarıyla çok oyun oynayan veya takım sporu yapan çocukların sosyal becerileri de güçlü olur.
Yaratıcılık - Zihinsel Gelişim
Bir oyunu kurmak, etraftaki kişilere veya kendi isteğine göre şekillendirmek yaratıcılık gerektiren bir süreçtir. Bir şeyleri zihinde kurmak ve bunu fiziksel olarak hayata geçirmek zihin ve bedeni birbirine bağlar. Zihinsel gelişimi de kolaylaştırır. Var olan oyunların kurallarını öğrenmek ve bazen duruma uyarlanmaları gerektiğinde bunu başarabilmek yaratıcılığı geliştirir. Özellikle oyuncakların veya etraftaki eşyaların kullanılarak tasarlanan oyunlar yaratıcılığı en çok geliştiren oyunlardır.
Fiziksel Gelişim
Psikomotor gelişimi de denilen, bedenin fiziksel aktivitelerinin kontrolünü sağlayan ve kas gelişimi, beyin-omurilik koordinasyonu sağlayan oyunlar da çocuklar için çok gereklidir. Bu oyunlar genelde spor aktiviteleri ile bağlantılıdır. Ancak çocuklar genelde kendilerinin sevdiği yeni atlamalı, zıplamalı oyunlar geliştirebilirler. Fiziki olarak minimum tehlikede olacakları şekilde çocuklarınızın bu tarz oyunları oynamalarına izin verin. Bu onların beden gelişimleri, zihin-beden uyumları için çok önemli.
Duygusal Gelişim
Oyunlar ve özellikle belli bir role bürünülmesi gereken gündelik oyunlar çocukların duygu gelişimini sağlar. Evcilik olarak genellenen bu oyunlar çocukta mutluluk, acıma, güven duyma gibi pek çok duyguyu harekete geçirir. Özellikle farklı kimliklere bürünmek çocuklarda empati duygusunun oluşmasında oldukça önemlidir.
3 Yaş Etkinlikleri ve Oyunları: Hem Eğitici Hem Öğretici
3 yaş oyun ve etkinliklere katılım bakımından kritik bir dönemdir. 3 yaş çocukların çevrelerini, eşyaları, ilişkileri ve daha pek çok şeyi kavramaya başladıkları bir yaştır. Konuşmayı oturtmuş çocukların yavaş yavaş soru sormaya da başladıkları bir yaştır. Artık bu çocuklar dünyayı daha iyi anlamak ve kavramak isterler. Bilgi birikimleri artar ve bunları kullanmaya başlamak isterler. Biriken enerjilerini atmak için herhangi bir aktivite yapmak ve oyun oynamak isterler.
3 yaşında bir çocuğun hayal dünyası da gelişmeye başlar. Bunun doğru şekilde yönlendirilmesi de çok önemlidir. Onun hayal gücüne ve yaratıcılığına saygı duymanız çok önemli. Yetişkin dünyasının gerçeklerini ona olduğu gibi aktarmaktansa onun dünyasına uyum sağlayarak anlatmaya çalışın. Yani onunla sohbet ederken de aslında kendinizi bir oyunda gibi hissedebilirsiniz.
Bilgi birikimi ve merakı bu kadar artan 3 yaş çocukları için oyunsuz ve etkinliksiz bir yaşam çok sıkıcı olacaktır. Bu sebeple çocuğunuzla oynamaya başlamak için asla erken bir yaş olduğunu düşünmeyin. Onun zevklerine, becerilerine ve ihtiyaçlarına uygun oyunları bulabilirsiniz. Mutlaka ebeveynleri olarak çocuğunuzla oynayabileceğiniz oyunlar bulun. Ancak unutmayın ki kendi yaşıtlarındaki ve başka yaşlardaki çocuklarla oynaması da bir o kadar önemli. Bu sebeple ona mümkün olduğunca oyun ve aktivite alanı yaratmaya başlayın.
3 Yaş Çocuklarının El Becerilerini Geliştirecek Oyunlar
3 yaş grubunda el becerileri de gelişmeye başlar. Zihin ve beden koordinasyonunun içerisinde el becerileri de vardır. Bunlar çocukların ellerini kullanarak yaratıcı işler yaptıkları veya oyun oynadıkları materyallerle desteklenebilir. Gelin 3 yaşındaki çocuğunuzun el becerilerini geliştirecek etkinliklere ve oyunlara birlikte bakalım.
Lego
Legolar çocukların yaratıcılıklarını ve becerilerini geliştirmede önemli bir yere sahiptir. Motor gelişimlerine katkı sunar. Aynı zamanda kısa, uzun, geniş, dar gibi kavramları da onlara lego şekilleri üzerinden öğretebilirsiniz. Lego parçalarıyla bir bütün oluşturmak, onları herhangi bir nesneye benzetmeye çalışmak da motor becerileri ve yaratıcılığı geliştiren şeylerden birisidir. Legoları tutmak, tanımlamak ve onları birleştirmeye çalışmak çocuğunuzun gelişimi için oldukça faydalı olacaktır.
Nesne Tanımlama
Çocuğunuz bu yaşlarda nesneleri de yavaş yavaş tanımaya ve tanımlamaya başlar. Ayrıca onları sınıflandırmaya çalışır. Bu konuda ona yardımcı olabilirsiniz. Sert, yumuşak, katı, sıvı gibi madde özelliklerini ona öğretebilirsiniz.
Tüm bunları bir oyun haline getirmek için onunla gözü kapalı nesne tanıma oyunu oynayabilirsiniz. Önce birazdan gözleri kapanınca tanıması gereken eşyaları önünüze koyun ve incelemesini sağlayın. Bu eşyaların veya oyuncakların farklı şekillerde ve özelliklerde olmasına özen gösterin. Örneğin sert oyuncaklar da olsun yumuşak oyuncaklar da. Mümkünse köşeli veya yuvarlak farklı şekillerde eşyalar da bulmaya çalışın. Daha sonra gözlerinizi bağlayın ve ondan size eşyalar vermesini isteyin. Önce siz eşyaların neler olduğunu bulun ve ona oyunun nasıl oynanacağını gösterin. Sonra aynı şeyi onunla da yapın. Bu şekilde çocuğunuzun dokunma ve nesneleri tanıma özellikleri gelişecektir.
Boyama Yapmak - Resim Çizmek
Boyama yapmak ve resim çizmek çocukların her zaman ilgisini çekmiştir. Renkli boyalar onlar için çok ilgi çekicidir ve çocuklar onları özgürce kullanmaya yatkın olurlar. Henüz küçük yaştaki çocuklar düzgün çizgi çekme, var olan bir şeklin içini boyayarak doldurma gibi basit şeyleri yapmaya çalışırlar. Ona hem bunu nasıl yapması gerektiğini öğretin hem de bunu hayal gücünü ve özgüvenini zedelemeden yapmaya çalışın. Örneğin; renkler konusunda onu yönlendirmeye çalışmayın bırakın istediği şeyi istediği renge boyasın. Gerçek dünyada bu öyle olmasa bile onun kendi dünyasını yansıtmasına izin verin. Ve eğer çocuğunuz boyama yapmayı seviyorsa ona bol bol boyama kitabı alın çünkü bu onun motor becerilerini de geliştirecektir.
3 Yaş Çocuklarının Zihinsel Becerilerini Geliştirecek Oyunlar
Oldukça meraklı, öğrenmeye hevesli ve dikkatleri çabuk dağılan 3 yaş çocukları için zihinlerini belli bir alana kanalize edebilmek önemlidir. Bu merak ve isteklerini zihinsel becerilerini geliştirmek için kullanmalarına yardım etmeniz gerekir. 3 yaş etkinlikleri ve oyunları bu yüzden çok önemlidir. Çabuk sıkıldıklarında anlayışla karşılamanız da onlar için çok iyi ve yapıcı olacaktır.
Bilgi Yarışması
3 yaş civarında çocuklar yavaş yavaş hayvanları, sebzeleri, meyveleri tanımaya başlarlar. Küçük yaşlarından itibaren ona bunların resimlerini gösterirseniz ve isimlerini söylerseniz bir şekilde o da tekrarlamaya başlayacaktır. Artık bir süre sonra bunlarla ilgili bilgi yarışmaları hazırlayabilirsiniz.
Bilgi yarışması için belki siz küçük kartlar hazırlayabilirsiniz veya soruları aklınızdan da sorabilirsiniz. Örneğin, “Bu turuncu bir meyve, sence ne olabilir?” gibi sorular yönlendirin. Bildikçe doğrusunu söylediği için onu tebrik edin. Böylece yeni öğrendiği şeylerin de üzerinden geçebilir ve bilgilerini tazelemesini sağlayabilirsiniz.
Bir başka bilgi yarışması oyununu da yavaş yavaş sayıları ve alfabeyi öğretmeye başlayarak yapabilirsiniz. Örneğin harflerin ve sayıların yazılı olduğu küçük nesneler alarak onları sınıflandırmasını sağlayabilir hatta bu sayede bunları öğrenmesini sağlayabilirsiniz.
Eşleştirme Oyunları
Hazır olarak satın alabileceğiniz gibi kendiniz de farklı konseptlerde eşleştirme kartları veya oyunları hazırlayabilirsiniz. Bu eşleştirmeler her şeyle ilgili olabilir. Örneğin çocuğunuzdan bir hayvanla onun sesini, ya da o hayvanın yaşadığı yeri eşleştirmesini isteyebilirsiniz. Bunun için çeşitli videolar açıp hayvan seslerini dinletmeniz, hayvanların yaşadığı yerlere dair bazı resimler bulmanız yeterli.
Evde kullanılan eşyaların nerelerde kullanıldığı konusunda da bir eşleştirme oyunu yaratabilirsiniz. Örneğin çocuğunuzun önüne bir diş fırçası, bir adet sabun, küçük bir tencere, bardak, yastık gibi evin farklı odalarına ait eşyalar getirin. Sonra bunları yerlerine koymasını isteyin ve birlikte evde bu eşyaları yerlerine yerleştirin. Çocuk büyüdükçe ve bu oyuna alıştıkça evdeki farkındalığı da artacaktır ve daha sonra bu bir biblonun nerede durduğunu hatırlamaya bile evrilebilir.
Bu tarz kutu oyunları alabileceğiniz gibi kendiniz de yaratıcılığınızı kullanarak yeni oyunlar tasarlayıp geliştirebilirsiniz.
Denge Oyunları
Zihin-beden koordinasyonu için önemli olan bir diğer unsur ise dengedir. Çocuğunuzu 3 yaşlarında önce 4 veya 3 tekerlekli bisikletlere bindirmeye başlayın. Belli bir yöne gitmek istediğinde ne yapması gerektiği ve bir şeyin üzerinde nasıl dengede durması gerektiğini bu sayede öğrenebilir. Bu aynı zamanda motor becerilerin oluşmasını da sağlar.
Bisikletten önce çocuğunuzla denge alıştırmaları yapmak istiyorsanız birlikte düz bir çizgi üzerinde yürümeyi deneyerek, tek ayağı kaldırıp tutmaya çalışmak gibi basit çalışmalar da yapabilirsiniz.
Puzzle
Farklı bir eşleştirme oyunu olan puzzle odaklanma ve dikkat gerektirir. Çocuğunuzun ileride odaklanma ve dikkat eksikliği problemleri yaşamasını istemiyorsanız ona bol bol puzzle alın. 3 yaş çok büyük parçalı puzzle parçalarını birleştirmek için gayet uygun bir yaş. Olabildiğince büyük parçalı puzzle’lar ile başlayın. Burada önemli olan çocuğunuzun bir şeyi tamamlamak için nasıl bir eksiğin olduğunu fark etmesidir. Bırakın doğru parçayı bulana kadar yanlışlar yapsın, sonunda doğru parçayı kendisi bulduğundaki başarma hissini yaşaması da onun gelişimi için oldukça faydalıdır.
3 Yaş Çocuklarının Sosyal Becerilerini Geliştirecek Oyunlar
Çocukların ileride edinecekleri sosyal becerilerin temeli aslında çocuk yaşlarda atılır. Başkalarını anlamak, empati ve iletişim kurmak bu yaşlarda küçük küçük başlamalıdır. Çocukların başka çocuklarla ve yetişkinlerle oynamaları bu anlamda oldukça önemlidir.
Rol Yapma - Evcilik
Eskiden beri evcilik olarak bildiğimiz oyun kız erkek tüm çocuklar için eğlenceli ve öğretici bir oyundur. Evcilik dediğimiz oyunlarda aslında çocuklar gerçek dünyayı canlandırırlar ve farklı rollere bürünürler. Farklı rolleri canlandırmaları onlara empati yeteneği kazandırır. Aynı zamanda bir olay kurgusu geliştirdikleri için yaratıcılıkları da çoğalır.
Çocukların gerçek hayatı kurgulayıp canlandırdıkları evcilik oyunlarının yanı sıra onlarla tiyatro oyunları gibi oyunlar oynamayı da deneyebilirsiniz. 3 yaş bunun için küçük bir yaş dolayısıyla bunu olabildiğince basite indirgemeniz gerekir. 2-3 tane karakter bulup tamamen doğaçlama olarak da oynayabilirsiniz. Çocuğunuzun böyle oyunları arkadaşlarıyla oynaması ne kadar önemliyse ailesiyle de oynaması o kadar önemlidir.
Takım Sporları
Çocuğunuz için en güzel etkinliklerden birisi başkalarıyla beraber oyun oynamak ve spor yapmaktır. Eğer imkanınız varsa mutlaka çocuğunuzu küçük yaşlarda takım sporlarına başlatmaya çalışın. Ya da yaşıtlarıyla birlikte atlayıp zıplamalarını, koşup oynamalarını sağlayın. Bu onların hem beden hem zihin hem de sosyal gelişimleri için çok önemlidir.
Gördüğünüz gibi 3 yaşındaki çocuğunuz için pek çok farklı etkinlik ve oyun mevcut. Onunla oyun oynamayı ve bol bol etkinlik yapmayı asla ihmal etmemelisiniz. 3 yaş grubu daha önce de söylediğimiz gibi meraklı ve öğrenmeye çok açıktır. Onun bu enerjisini doğru yerlere kanalize etmesini sağlayın ve onu doğru yönlendirin. Birlikte oyunlar kurmaya başladığınızda emin olun siz de bu süreçten çok keyif alacaksınız!